‘IK WIL HET ECHTE LEVEN LATEN ZIEN’

Sport is een belangrijk ingrediënt in zijn werk als fotograaf. Toch noemt Willem de Kam zich geen ‘sportfotograaf’. Het gaat hem dan ook meer om wat er om het voetbal heen gebeurt. Met Rotterdamse tongval vertelt fotograaf Willem de Kam wat hij daar zoekt.

TEKST: FRANS REICHARDT
FOTO’S: WILLEM DE KAM, FRANS REICHARDT

In De Kuip zul je fotograaf Willem de Kam tevergeefs zoeken op het veld, tussen de andere fotografen. Willem heeft een seizoenkaart voor Vak Z. Zijn fotocamera is altijd binnen handbereik, maar in De Kuip is hij meer supporter dan fotograaf. “Als supporter ben ik dolblij als Feyenoord scoort. Als fotograaf ben ik meer geïnteresseerd in wat eromheen gebeurt. De voetbalcultuur, daar maak ik graag beelden van. Ik zoek altijd naar een beeld met een verhaal. Een beeld maak ik niet mooier dan het is. Het is niet erg als er imperfecties zijn. Er moet menselijkheid in zitten. Ik wil het echte leven laten zien.”

Concerten

“Aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam studeerde ik Grafisch Ontwerp. Voor die studie moest ik een camera hebben. Daar ging ik best veel foto’s mee maken, o.a. concertfoto’s. Dat was een goede training, want bij een concert is er weinig licht, alles gaat heel snel en er zitten allemaal mensen in je nek. Dat heeft me wel gevormd. Ik kwam in aanraking met jongens die veel interviews deden en toen ben ik meer portretten gaan maken. Verhalen van mensen zijn leuk om te horen. Daarom wil ik ook altijd bij het interview zijn. Dat helpt mij om een beter beeld te maken. Dan kan ik ook een beetje met de geïnterviewde praten en dan stelt iemand zich makkelijker open voor de camera. Met zijn tweeën maak je een beeld. Het is een wisselwerking.”

Centraal station

“Tijdens mijn studie nam ik deel aan een fotowedstrijd van de Rotterdam Image Bank. Rond het Centraal Station dat toen werd verbouwd, maakte ik een hele toffe fotoserie. Toen ik die wedstrijd won, wist ik zeker dat ik fotografie veel leuker vond dan grafische vormgeving en dat ik het ook goed kon. De opleiding heb ik afgemaakt, in de wetenschap dat ik niet zou gaan vormgeven, maar fotograferen.”

Arnemuiden

“Ik heb toen een minor fotografie gedaan en hierdoor kon ik voor mijn afstuderen een fotografieproject doen. Dat werd een fotoreeks over het Zeeuwse dorp Arnemuiden. Mijn familie van vaderskant komt uit Zeeland en uit de verhalen wist ik dat Arnemuiden een streng gereformeerd vissersdorp is waar van oudsher van alles gebeurt. In het stationsgebouw zijn wietplantages ontdekt, met oud en nieuw ging het er zo heftig aan toe dat er helikopters boven het dorp cirkelden en rond wedstrijden van vv Arnemuiden is het vaak onrustig geweest. Daar heb ik een half jaar rondgehangen, de historie uitgeplozen en foto’s gemaakt. Voor mij is het een fascinerende plek. Eigen identiteit is er heel belangrijk en voor fotografie is dat interessant. Dat wil ik dan onderzoeken en in beeld brengen.”

Eigen stijl

“Ik heb een eigen stijl. Mijn foto’s zijn verhalend. Mensen kunnen er zelf hun verhaal inleggen. Mijn foto’s mogen best abstract zijn, maar ik wil niet dat ze doorslaan in kunstzinnigheid. Ze moeten toegankelijk zijn. Het is moeilijk te beschrijven wat ik precies doe, voor mij voelt het natuurlijk. Door mijn opleiding heb ik wel een grafische kijk op beeld. De beelden die ik maak, hebben hierdoor een eigen signatuur. De vrijheid die ik krijg, is voor mij belangrijk.

Fotografen die ik bewonder zijn Hans van der Meer, Martin Parr, een Engelse fotograaf, en Boogie, een Serviër. Net als hij voel ik ook de aantrekkingskracht om mij in enigszins obscure groepen te bewegen en vast te leggen hoe dat leven is.”

Staantribune

“Voor Staantribune maak ik een fotoserie over derby’s in het amateurvoetbal. Over de randzaken vooral. Bij Quick Boys tegen Katwijk vonden ze dat allemaal best. Bij Spakenburg moest ik een fotohesje aan. Hierdoor ben je als fotograaf opeens heel herkenbaar. Je hebt er de Havenside, dat is de fanatieke kern van Spakenburg-supporters. Daar sta je dan opeens tussen met je fotohesje. Toen ik foto’s maakte, werden die jongens meteen boos. Mijn pet werd van mijn hoofd gepakt en weggegooid. Nou weet ik wel hoe het werkt bij een voetbalwedstrijd: ze willen even duidelijk maken wie de baas is. Als je daar normaal mee omgaat, is er meestal geen probleem. Zij staan te springen en liedjes te zingen. Als je even meegaat in hun ding, zien ze vanzelf dat je ook wel okay bent. Dan is het ijs gebroken.
De derby van Lichtenvoorde, Grol tegen Longa 30, moet ook heel groot zijn. Daar zou ik ook nog wel een keer naartoe willen. Of Arnemuiden tegen Middelburg.”

Identiteit

“Bij zulke wedstrijden kan ik mij focussen op het beeld. Ik voel verder niks bij zo’n wedstrijd. Het is mijn werk. In De Kuip is dat anders. Dan beleef ik de wedstrijd als supporter en maak ik soms maar één of twee foto’s. In De Kuip kom ik in de eerste plaats als supporter, niet als fotograaf. Al valt mijn oog dan natuurlijk ook wel eens op iets dat ik dan vastleg. Dit stadion is heel bijzonder. Het is een essentieel onderdeel van de identiteit van deze club. Die is grotendeels gebaseerd op De Kuip. Dat je dat wilt wegdoen, daar kan ik echt niet bij.

Ik vind het heerlijk om naar de voetbal te gaan, waar het helemaal niemand interesseert wat ik doe. Ik sta het liefst tussen de fanatieke aanhang. Dan heb ik een fotocamera bij me die niet in het oog springt. Anders heb je kans dat mensen zich anders gaan gedragen en dat wil ik juist niet.”

DE TOP 3 VAN WILLEM DE KAM

Wat zijn de 3 favoriete Feyenoord-foto’s van Willem de Kam?

NR. 1   DE TRAP OP VAK S
Feyenoord-Zorya Luhansk. Een van de weinige keren dat ik een foto heb gemaakt die van tevoren al in mijn hoofd zat. De trap moest en zou leeg blijven op last van de UEFA. Dat ging redelijk, tot Feyenoord scoorde. De ontlading in de Kuip is voor mij de mooiste die er is. In de chaos gebeurt zoveel dat je elke keer weer iets nieuws in de foto vindt. – 20 oktober 2016.

NR. 2   ROOKBOM
Feyenoord-Ajax. Rookbom bij opkomst van de spelers. Mooi rustig, bijna abstract beeld tussen alle hectiek van de Klassieker. – 23 oktober 2016

NR. 3   KOOI
Roda JC-Feyenoord. De ‘kooi’ van waaruit je vaak een uitwedstrijd ziet, levert lekker vervreemdende achtergronden op. Je wordt als vee bij elkaar in een hok gestopt. Juist de heel menselijke situaties daarbinnen vind ik mooi. – 15 januari 2017

Willem de Kam

Willem de Kam (geb. Oud-Verlaat, 1988) is freelance fotograaf en Feyenoord-supporter. Voor Staantribune, magazine voor voetbalcultuur, maakt hij o.a. een fotoserie over derby’s in het amateurvoetbal. Als je Willem en zijn werk wilt volgen, kan dat op Instagram (@willemdekam_) en op Twitter (@willemdekam). Daar zet Willem meestal zijn Feyenoord-foto’s op. Een selectie uit zijn overige werk vind je op willemdekam.nl.

Dit artikel is verschenen in de meest recente uitgave van Hand in Hand. Hand in Hand verschijnt periodiek en wordt automatisch verstuurd aan alle leden van De Feijenoorder. Het blad is tevens te koop in de losse verkoop. Lid worden van De Feijenoorder kan hier.